Navigatie te land en op het water
De Wilderness Guide is een expert in het gebruik van de meest voorkomende navigatie middelen zoals de kaart, het kompas, hoogtemeter, gps, horloge etc. Voorts is hij getraind in het navigeren zonder al deze middelen. Waar ook ter wereld zal hij zijn weg weten te vinden met alleen de natuur als navigatie instrument, niet alleen door het hooggebergte, maar ook met de kajak of kano op snelstromende rivieren, langs zeekusten of door de onmetelijke wouden. 

Praktische Meteorologie
Een weersverwachting opstellen en hoe te verwerken in het routeplan is een tweede natuur voor de Wilderness Guide. Elke ochtend controleert hij de barometer, observeert regelmatig gedurende de tocht wolken en wolkvorming. Voorts betrekt hij windrichting en windsnelheid, de temperatuur voor elke denkbare hoogte in de bergen, de gevoelstemperatuur en op de grote meren en op zee de golfhoogte in zijn weerrapport. Hij heeft inzicht in lokale en grotere weersystemen. Dan pas wordt een beslissing genomen of een tocht door kan gaan of niet. 

Leiderschap

Onder extreme omstandigheden en noodsituaties krijgt de Wilderness Guide soms te maken met abnormaal menselijk functioneren. De gids weet in extreme omstandigheden en noodsituaties het hoofd koel te houden en de juiste maatregelen te nemen. Hij schat in hoe zijn groepsleden kunnen reageren, herkent karakterprofielen en heeft kennis en ervaring met conflictbeheersing, feedback geven en ontvangen. Hij observeert het groepsproces en stuurt eventueel bij. Hij weet de competenties binnen de groep te gebruiken om de tocht tot een succesvol einde te brengen. Hij vraagt zich af hoe zijn groepsleden reageren bij het doorschrijden van een snelstromende rivier, tijdens tochten in de bergen, als iemand vermist is of verdwaald raakt, bij noodsituaties op het water of bij ontmoetingen met gevaarlijk wild.

Didactiek
De Wilderness Guide beheerst ook didactische vaardigheden, nodig om zijn groep op de juiste wijze te leiden. Lesgeven, hoe vertel ik het in een logische, maar vooral begrijpelijke volgorde. Hoe bereid ik het nemen van een hindernis voor en hoe instrueer ik mijn groepsleden? Niet alleen lesgeven in de noodzakelijke onderwerpen voor een veilige en succesvolle tocht behoren tot de taak van de gids, maar ook kennisoverdracht van boeiende onderwerpen met betrekking tot flora en fauna, geologie, astronomie en vele andere onderwerpen die tijdens een tocht ter sprake komen. 

Search and Rescue 
Een Wilderness Guide moet altijd voorbereid zijn op vermissing van groepsleden. Volgens vaste procedures worden gegevens verzameld, opsporingsplannen gemaakt en dan zal hij leiding moeten geven aan een zelf geformeerd Search and Rescue team, tevens houdt hij met portofoons en satelliettelefoon met de juiste verbindingsprocedures contact met politie, de rangers, piloten etc. 
Het verzamelen van gegevens over de vermiste vergt ook een gedegen sporenonderzoek. Gegevens afleiden uit sporen is een kunst op zich, maar heel belangrijk om in de huid te kunnen kruipen van de dwaler. Een voortdurende controle op de groep is uitermate belangrijk, maar ondanks dat gebeurt het regelmatig dat in een onbewaakt ogenblik een groepslid de groep uit het oog verliest, dan is het van levensbelang om de vermiste zo snel mogelijk op te sporen. 

Swift Water and Mountain Rescue 
Het lezen van rivieren en getijdenbewegingen langs zeekusten is voor een Wilderness Guide een belangrijke routine. Hij voelt zich thuis op het water en is een bedreven kano- en kajakvaarder en rafter. Van een gids wordt echter meer verlangd: hij moet in staat zijn om zichzelf en zijn groepsleden te redden of in een veilige situatie te loodsen, hij moet een veilige rivercrossing kunnen voorbereiden en uitvoeren, hij weet de gevaren op het water te onderkennen en voortdurend de veiligheidsaspecten te waarborgen. Kortom de Wilderness Guide beheerst alle reddingstechnieken en weet leiding te geven aan reddingsoperaties op het water.
Van de oceaan naar de bergen, het beoefenen van reddingstechnieken in de bergen, snel handelen en reddingsmateriaal gereed maken om klimmers in nood veilig van de wand te kunnen halen, is evenals redding op het water een van de belangrijke vaardigheden van de gids. 

Wilderness First Aid, eerste hulp in de wildernis
Kennis van eerste hulp is evenals alle reddingstechnieken van levensbelang. Bij een ongeval ver van de bewoonde wereld moet de gids deskundige hulp kunnen bieden er van uitgaande dat medische hulp pas na lange tijd ter plaatse zou kunnen zijn. Patiëntenrapporten invullen, grondige onderzoeken verrichten, levensreddende handelingen uitvoeren, de organisatie rond de plaats van ongeval leiden, een evacuatieplan voorbereiden en uitvoeren en nog vele andere onderwerpen behoren tot de verplichte kennis van de gids. 

Wapenkennis
Het omhanden hebben van een vuurwapen is in sommige gebieden een extra veiligheid in verband met gevaarlijke diersoorten. Om de veiligheid van de groep te waarborgen moet een gids in staat zijn om een vuurwapen op de juiste wijze te gebruiken en veilig te vervoeren tijdens tochten door de wildernis.
Voor onderhoud van zijn schietvaardigheid moet hij kennis hebben van de regels op de schietbaan, wapenleer zoals de werking van verschillende wapen, kalibers, ballistiek en schiettechniek. 

Survival
Het kan gebeuren dat door een ongeval de groep zonder uitrusting en proviand komt te zitten. De gids is in staat om met zijn groep zonder voedsel en uitrusting lange tijd te kunnen overleven in de wildernis. Het verzamelen van de fundamentele behoeften; voedsel, water en bescherming tegen extreme omstandigheden heeft dan de hoogste prioriteit. De gids bezit dan ook vaardigheid en kennis op het gebied van jagen en vissen met werktuigen gemaakt van middelen uit de natuur en het verzamelen van eetbare planten, wortels en bessen. Voorts is hij bedreven in het maken van vuur en onderkomens onder alle omstandigheden. Hij weet zijn groep met natuurlijke oriënteringsmiddelen of een zelf gemaakt primitief instrument (zonnekompas van wilgetakken) te leiden naar de bewoonde wereld. 

Samengevat
De gids is in staat te functioneren onder extreme omstandigheden. Stormachtig weer, sneeuw, strenge vorst, weinig proviand vergen het uiterste van de gids. Het komt het er op aan om een groep gedurende lange tijd te voet, per kano of kajak veilig door de wildernis, terug naar de bewoonde wereld te leiden Men kan te maken krijgen met ellendige moerassen, dichte wouden, steile berghellingen, en barre weersomstandigheden. Het regent of sneeuwt soms dagenlang. Groepsleden kunnen verdwijnen en moeten weer opgespoord worden. Soms raken navigatiemiddelen of andere uitrusting verloren. Stormachtig weer, regen en koude eisen vaak hun tol. Toch moet elke dag een routeplan en een weersverwachting opgesteld of gewijzigd worden. Onder deze omstandigheden ontstaan er conflicten, een schone taak voor de gids om deze op te lossen, terwijl hijzelf ook moe, koud en hongerig is. Ondanks de barre omstandigheden zal de gids het hoof koel houden, en alle moeite moeten blijven doen om de groepsleden te stimuleren, te inspireren en op een veilige manier door woest terrein te leiden. Dat kenmerkt de ware gids.

Gids zijn is een boeiend en veelzijdig beroep. Zijn kennis en vaardigheden zijn uniek op dit moment, weinigen beheersen nog de ‘oude kennis’ om op een boeiende en veilige manier ‘moderne toeristen’ een onvergetelijk avontuur te bieden.